Kαλειδοσκόπιο
ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΥ ΗΞΕΡΑΝ ΠΟΛΛΑEINAI ΓΝΩΣΤΟ ότι στην Ελλάδα υπάρχει μια συνεχής δυσπιστία, σε
ακραίες περιπτώσεις ακόμα και απέχθεια, για οτιδήποτε έχει
σχέση με την επιστήμη και την τεχνολογία. Δεν μιλάμε βέβαια
για την _κακή_ βιομηχανία, που ούτως ή άλλως, στη συνείδηση
των περισσότερων Ελλήνων έχει εξοβελιστεί εις το πυρ το
εξώτερον (τα βιομηχανικά προϊόντα που καταναλώνουν, πιστεύουν
ότι οι χώρες που τα κατασκευάζουν μας... τα χαρίζουν) αλλά,
για την κάθε είδους επιστημονική δραστηριότητα, όποιον τομέα
της ζωής μας κι αν αφορά -ιατρική, οικονομία, κατασκευές ή
οτιδήποτε άλλο.
Η δυσπιστία αυτή, που φτάνει στα όρια του παθολογικού φόβου,
ξεκινάει από τα ηγετικά στρώματα της κοινωνίας μας (είναι
γνωστό ότι οι κυβερνήτες μας αποφεύγουν, όπως ο διάβολος το
λιβάνι, τις γνώμες των ειδικών, ενώ πολλές φορές οι _ειδικοί
σύμβουλοί_ τους επιλέγονται με γνώμονα τις επιδόσεις τους στο
σφογγολάρισμα και στην... αφισοκόλληση) και φτάνει μέχρι τον
απλό πολίτη. Και το περίεργο είναι ότι αυτό συμβαίνει τη
στιγμή που οι περισσότεροι 'Ελληνες γονείς ξοδεύουν τεράστια
ποσά για να βοηθήσουν τα παιδιά τους να σπουδάσουν,
γνωρίζοντας ενδόμυχα ότι οι γνώσεις και η εξειδίκευση είναι
απαραίτητη προϋπόθεση για την πρόοδο στις μέρες μας, αλλά
επιμένοντας παρ_ όλα αυτά στη συνεχή αμφισβήτησή τους.
Μια εξήγηση γι_ αυτό το, ψυχοπαθολογικό θα _λεγε κανείς,
φαινόμενο, είναι ότι ο 'Ελληνας πιστεύει συνήθως ότι... τα
ξέρει όλα! Κι αν υπάρχει κάτι που δεν ξέρει αυτός, το ξέρει ο
γείτονας, ο φίλος του ή τέλος πάντων οποιοσδήποτε άλλος εκτός
από τους ειδικούς, οι οποίοι κατά συνέπεια είναι άχρηστοι.
'Ετσι λοιπόν περιμένει από τον γείτονα τη διάγνωση για την
αρρώστια του, συμβουλεύεται το φίλο για το φάρμακο που θα
πάρει, απευθύνεται στο συγγενή που _ξέρει_ για να ρωτήσει τι
αυτοκίνητο, ηλεκτρονικό υπολογιστή ή ηλεκτρική συσκευή θα
αγοράσει, ρωτάει το _συνάδελφο_ πώς πρέπει να είναι το σπίτι
που θα χτίσει.
Οι πραγματικοί ειδικοί υπάρχουν μόνο για να αμφισβητούνται,
ουαί και αλίμονο δε αν κάποια στιγμή κάνουν ή υπάρχει υποψία
πως κάνουν λάθος. 'Εχουν καταδικαστεί στη συνείδηση όλων χωρίς
δίκη και χωρίς απολογία.
Η τάση αυτή ενισχύεται βέβαια από τον καθημερινό Τύπο και τα
ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης, δομημένα κατ_ εικόνα και ομοίωση
του λαού στον οποίο απευθύνονται και έτοιμα ανά πάσα στιγμή να
εκφέρουν κρίση επί παντός επιστητού, ακόμα κι αν ο _ρεπόρτερ_
στον οποίο ανατίθεται η κάλυψη ενός ειδικού θέματος δεν έχει
ιδέα γι_ αυτό. Από τους πρώτους στόχους αυτής της _ενημέρωσης_
είναι συνήθως οι γιατροί, για τους οποίους ούτως ή άλλως
υπάρχει μια δυσπιστία σε μεγάλη μερίδα του ελληνικού λαού, για
λόγους που δεν έχουν σχέση με την επιστημονική τους επάρκεια,
αλλά με τη φορολογική τους απόδοση ή την ανοργανωσιά των
υπηρεσιών που προσφέρει το ελληνικό κράτος στον τομέα της
Υγείας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το θέμα που προέκυψε πριν από λίγο
καιρό με την περίπτωση ασθενούς που εισήχθη σε νοσοκομείο και,
για κάποιους λόγους που ποτέ δεν διευκρινίστηκαν, χρειάστηκαν
γύρω στις δύο ώρες για να μπει στη μονάδα εντατικής θεραπείας.
Την επόμενη μέρα το θέμα είχε περάσει σε όλα τα μέσα
ενημέρωσης, έντυπα και ηλεκτρονικά, που δεν έχασαν την
ευκαιρία να κατακεραυνώσουν τους γιατρούς και το προσωπικό του
νοσοκομείου για την _ολιγωρία_ και να τους παρουσιάσουν σχεδόν
σαν ασυνείδητους, θεωρώντας υπερβολικό το χρονικό διάστημα που
μεσολάβησε από το χρόνο άφιξης στο νοσοκομείο ως την απόφαση
εισαγωγής στην εντατική.
Δεν γνωρίζουμε αν υπήρχε πράγματι ευθύνη στη συγκεκριμένη
περίπτωση, ούτε μας ενδιαφέρει. Υπάρχουν άλλοι, πιο ειδικοί
από εμάς, για να το κρίνουν. Εκείνο που είναι εξοργιστικό,
είναι ότι εκεί τουλάχιστον που εμείς διαβάσαμε ή ακούσαμε τις
εξελίξεις για το θέμα αυτό, δεν είδαμε ούτε μία γνώμη γιατρού
σχετικά με το χρόνο που απαιτείται για να προωθηθεί μια τέτοια
περίπτωση στην εντατική, τα κριτήρια που υπάρχουν, τις
εξετάσεις που απαιτούνται, οτιδήποτε τέλος πάντων χρειάζεται
να γίνει από έναν επιστήμονα που κάνει καλά τη δουλειά του
μέσα στα πλαίσια της ελληνικής πραγματικότητας. Ο χρόνος των
δύο ωρών μπορεί να φαίνεται υπερβολικός στους άσχετους, αλλά
μπορεί να είναι φυσιολογικός για τους ειδικούς. Πώς μπορεί να
ξέρει κανείς την αλήθεια αν δεν ρωτήσει τους ίδιους τους
ειδικούς; Όχι μόνο τους _κατηγορούμενους_ αλλά και άλλους,
αυτούς που κρίνεται ότι θα είναι πιο αντικειμενικοί. Κι αν
πράγματι προκύψει ότι με βάση τα επιστημονικά δεδομένα,
κάποιοι δεν έκαναν σωστά τη δουλειά τους, τότε και μόνο τότε
έχει κανείς δικαίωμα να ζητήσει τη δημόσια διαπόμπευσή τους.
Δυστυχώς αυτά είναι ψιλά γράμματα για τους 'Ελληνες, που
ρέπουν προς μια σκανδαλολαγνεία, την οποία καλλιεργούν προς
ίδιον όφελος και πολλά μέσα ενημέρωσης. 'Ετσι όμως, κάτω από
το συνεχή κίνδυνο της άδικης διαπόμπευσης, κανένας επιστήμονας
δεν μπορεί να κάνει σωστά τη δουλειά του. Κι αυτό είναι σε
βάρος όλων μας.
Πάνος Φιλιππακόπουλος
ΠΕΡΙΠΟΛΙΑ ΣΤΟ ΝΟΤΙΟ ΠΟΛΟ
Όλες οι αστρονομικές παρατηρήσεις δεν γίνονται από επίγειους
σταθμούς ή δορυφόρους σε τροχιά. Οι πρώτες έχουν σοβαρούς
περιορισμούς, αφού ανάμεσα στους παρατηρητές και το
αντικείμενο παρεμβάλλεται η ατμόσφαιρα. Οι δεύτερες δεν
αντιμετωπίζουν τέτοια προβλήματα, αλλά είναι εξαιρετικά
δαπανηρές. Έτσι η μέση λύση είναι η χρήση της ανώτερης
ατμόσφαιρας από πλατφόρμες που μεταφέρουν επιστημονικά όργανα.
Ο πιο συνήθης τρόπος είναι η εξαπόλυση ειδικών αερόστατων ή η
χρήση ρουκετών που μεταφέρουν όργανα για μια... σύντομη ματιά
στα άστρα. Τον ερχόμενο Δεκέμβριο θα επιχειρηθεί μια από τις
σημαντικότερες παρατηρήσεις από την ανώτερη ατμόσφαιρα, με τη
χρήση ενός γιγάντιου αερόστατου που θα εξαπολυθεί στο Ν. Πόλο
μεταφέροντας όργανα παρατηρήσεως σε ύψος 125.000 ποδών (37,8
χιλιομέτρων) πάνω από την επιφάνεια της Γης. Κύριος στόχος της
αποστολής θα είναι η χαρτογράφηση του μαγνητικού πεδίου της
Ηλιακής σφαίρας με ακρίβεια τουλάχιστον δέκα φορές μεγαλύτερη
από αυτή που επιτυγχάνεται με επίγεια όργανα. Η πλατφόρμα που
αναμένεται να παραμείνει σε πτήση δέκα με ένδεκα ημέρες,
περιλαμβάνει και ένα τηλεσκόπιο 32 ιντσών που θα παράγει
υψηλής ευκρίνειας φωτογραφίες του Ηλίου. Θα πρέπει να
σημειωθεί ότι το τηλεσκόπιο είναι δώρο της Αμερικανικής
Αεροπορίας προς το Πανεπιστήμιο Τζον Χόπκινς που υποστηρίζει
το πρόγραμμα. Είχε αρχικά σχεδιαστεί για πειράματα
αντι-βαλλιστικής άμυνας, αλλά με τις αλλαγές στο διεθνή
ορίζοντα αποτελεί πλεόνασμα για τους στρατιωτικούς.
ΑΝΙΧΝΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΤΗΝ ΠΟΜΠΗΙΑΣ
Η εικόνα που έχουμε σχηματίσει για τη ρωμαϊκή πόλη που χάθηκε
κάτω από την οργή του Βεζούβιου το 79 μ. Χ., σαν ένα θέρετρο
πλουσίων είναι μάλλον λανθασμένη, σύμφωνα με πρόσφατες θεωρίες
που έχουν διατυπωθεί από ειδικούς επιστήμονες.
Οι γυναίκες, για παράδειγμα, που ζούσαν στην άτυχη πόλη δεν
είχαν καμία σχέση με τις κλασικές καλλονές που απεικονίζονται
στις τοιχογραφίες που έχουν βρεθεί. Ήταν μάλλον στρουμπουλές
και με προχωρημενη τριχοφυΪα, αν πιστέψουμε την ανθρωπολόγο
Εστέλ Λαζέρ του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ που εστίασε τις
έρευνές της σε εκατοντάδες κρανία που βρέθηκαν στην πόλη. Η
επιστήμονας εντόπισε ότι ένα μεγάλο ποσοστό των γυναικών της
πόλης έπασχε από μια ορμονική διαταραχή γνωστή σαν HFI
(Hyperstosis Frontalis Interna). Είναι σχετικά σπάνιο να
μπορεί να εντοπιστεί μια τέτοια διαταραχή από μέρος μόνο του
σκελετού.
Η μεγάλη τύχη για τους επιστήμονες είναι ότι ένα από τα
αδιάψευστα δείγματα της HFI είναι η ύπαρξη ενός εξογκώματος
στο εσωτερικό του κρανίου στο ύψος του μετώπου. Σήμερα η
διαταραχή αυτή εμφανίζεται σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.
Αν αυτό ίσχυε και πριν από 2000 χρόνια, αυτό σημαίνει ότι οι
τότε Ρωμαίοι ζούσαν τουλάχιστον μέχρι τα 50 ή και τα 60 τους
και όχι μέχρι τα 40 τους όπως πιστεύεται. Μια άλλη ανακάλυψη
με βάση τη μελέτη των κρανίων είναι ότι τα περισσότερα από τα
300 άτομα των οποίων τα οστά εξετάστηκαν, είχαν στενή
συγγένεια. Αυτό αποδεικνύεται από το ότι οι ρίζες των
κυνοδόντων τους είναι διπλές, ενώ συνήθως είναι μονές. Το
χαρακτηριστικό αυτό ήταν δηλαδή κληρονομικό σε μεγάλο ποσοστό
των κατοίκων της.
Αυτές και άλλες παρόμοιες ανακαλύψεις καταρρίπτουν τη θεωρία
ότι η ΠομποιΪα ήταν μια κοσμοπολίτικη πόλη. Με την υποστήριξη
σεισμολόγων υπάρχουν δύο εκδοχές σχετικά με την πόλη το 79
μ.Χ. Είτε ότι οι σεισμοί που προηγήθηκαν για πολλά χρόνια πριν
την έκρηξη του ηφαιστείου είχαν ήδη διώξει τους πλουσιότερους
κατοίκους πριν την καταστροφή και τα σπίτια τους είχαν
καταλάβει άνθρωποι από φτωχότερες τάξεις (μεγάλες οικογένειες
ώστε να δικαιολογείται η στενή συγγένεια) ή ότι η παρακμή της
πόλης είχε αρχίσει ήδη πριν από σημαντική χρονική περίοδο. Και
στις δύο φυσικά περιπτώσεις η πραγματική Πομπηία δεν είχε και
μεγάλη σχέση με αυτή που πιστεύουμε σήμερα.
ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΑΝΟΙΚΤΟ Ή ΚΛΕΙΣΤΟ;
Οι ειδικοί αστρονόμοι-κοσμολόγοι δεν είναι σε θέση να δώσουν
μια οριστική απάντηση στο παραπάνω ερώτημα που έχει σχέση με
τη διαστολή αυτού που ονομάζουμε Σύμπαν. Δεν είναι δηλαδή
δυνατόν να απαντήσουν στο ερώτημα αν το Σύμπαν περιέχει αρκετή
ύλη ώστε να σταματήσει η διαστολή και στη συνέχεια να
αναστραφεί η διαδικασία και να αρχίσει η κατάρρευση κάτω από
την ίδια του τη βαρύτητα. Η εναλλακτική θεωρία υποστηρίζει ότι
η διαστολή θα συνεχιστεί για πάντα.
Η θεωρία της διαστολής, όταν διατυπώθηκε, έλυσε μεν αρκετά από
τα προβλήματα που είχαν σχέση με τα γεγονότα που έλαβαν χώρα
στον απειροελάχιστο χρόνο των 10-32 δευτερολέπτων μετά τη
Μεγάλη Έκρηξη, τη γέννηση δηλαδή του Σύμπαντος, αλλά
δημιούργησε άλλα. Το σημαντικότερο από αυτά αφορά την πρόβλεψη
πάνω στην οποία βασίζεται η όλη θεωρία, ότι η πυκνότητα του
Σύμπαντος κάποια στιγμή θα εξισορροπηθεί σε μια τιμή γνωστή
σαν _Ω_. Το χρονικό αυτό σημείο θα είναι και το σημείο καμπής
ανάμεσα στην αρχή της κατάρρευσης και την αιώνια διαστολή. Σ_
αυτή την _κρίσιμη πυκνότητα_ _Ω_ έχει αυθαίρετα δοθεί η τιμή
της μονάδας. Τα άστρα όμως, τα νεφελώματα και τα άλλα ορατά
ουράνια σώματα εάν προστεθούν δίνουν μια τιμή Ω=0,008. Αόρατα
ατομικά σωματίδια ανεβάζουν την τιμή του _Ω_ σε 0,06 αλλά όχι
παραπάνω. Έτσι απομένει ένα υπόλοιπο ύλης για το οποίο μέχρι
στιγμής υπάρχει άγνοια για το πώς συμπληρώνεται.
Μια από τις θεωρίες που έχουν διατυπωθεί μιλά και για ύλη σε
μορφή που δεν γνωρίζουμε, την οποία διαχωρίζει μάλιστα σε
_ψυχρή_ και _θερμή_. Η πρώτη, μετά τη Μεγάλη Έκρηξη,
συμμετείχε στο σχηματισμό γαλαξιών, ενώ η δεύτερη αποτελείται
από σωματίδια που κινούνταν με πολύ μεγάλες ταχύτητες για να
μετάσχουν σε τέτοια διαδικασία. Η αμφιβολία που υπάρχει είναι
ότι ακόμη και με την παραδοχή της μορφής αυτής της ύλης για
αρκετούς επιστήμονες δεν ισοσκελίζεται η αναγκαία τιμη του
Ω=1, χωρίς να δημιουργηθούν άλλες αντιφάσεις σχετικά με τη
γέννηση του σύμπαντος. Εάν πιστέψουμε αυτή την εκδοχή, το
Σύμπαν θα διαστέλλεται στην αιωνιότητα.
Η εικονιζόμενη εξομοίωση του Σύμπαντος έχει γίνει με τη
βοήθεια ενός υπερ-υπολογιστή και παρουσιάζει τον τρόπο με τον
οποίον πιστεύεται ότι έγινε η κατανομή της ύλης μετά τη μεγάλη
έκρηξη. Η ύλη συσπειρώθηκε σε σχηματισμούς και γαλαξίες. Έτσι
περιοχές υψηλής πυκνότητος απεικονίζονται με κόκκινο και
χαμηλής πυκνότητας με μπλε. Κάθε πλευρά του κύβου έχει
_διάσταση_ 500 εκατομμυρίων ετών φωτός. Οι επιστήμονες,
θεωρώντας ότι ο κύβος που περιέχει το Σύμπαν είναι κλειστό
σύστημα, προσπαθούν να υπολογίσουν εάν η τιμή του Ω είναι
μικρότερη ή ίση με τη μονάδα, δηλαδή να δώσουν απάντηση στο
αρχικό ερώτημα αν το Σύμπαν διαστέλλεται.
ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ ΓΑΛΑΞΙΑ
Τι είναι, ή μάλλον τι ήταν το γεγονός που προκαλεί τις
αστρονομικές ανωμαλίες που οι αστρονόμοι παρατηρούν καθημερινά
στο κέντρο του γαλαξία μας και περιλαμβάνουν διαστελλόμενα
κελύφη και δακτυλίους μάζας και τεράστιες εξάρσεις αεριών;
Προς το παρόν δεν υπάρχουν απαντήσεις αλλά μάλλον θεωρίες για
τα φαινόμενα αυτά, που όμως συγκλίνουν όλο και περισσότερο στο
ότι οι σημερινές παρατηρήσεις είναι αποτέλεσμα μιας ή
περισσοτέρων γιγάντιων εκρήξεων στο κέντρο του Γαλαξία. Τα
φαινόμενα θα μπορούσαν να εξηγηθούν αν 100.000 υπερκενοφανείς
αστέρες εκρήγνυντο με ρυθμό ένας κάθε δέκα χρόνια,
τροφοδοτώντας τα με ενέργεια. Εναλλακτικά θα πρέπει να
παραδεχθούμε ότι όλα αυτά είναι αποτελέσματα μιας έκρηξης που
απελευθέρωσε με μιας τη συνολική ενέργεια που θα απελευθέρωνε
ο Ήλιος μας σε 1000 κύκλους της ζωής του. Από πρόσφατες
παρατηρήσεις έχει προσδιοριστεί ότι οι διαταραχές στο σημείο
αυτό του σύμπαντος έχουν κάποια συγκεκριμένη μορφή, που
εικονίζεται στη φωτογραφία, ενώ παρατηρείται μια ταχύτατη
εξάπλωση από το κέντρο του Γαλαξία προς τα έξω. Με βάση την
ταχύτητα της εξάπλωσης, θα επιχειρηθεί ο προσδιορισμός του
χρόνου της έκρηξης και το μέγεθός της. Από τους πρώτους
υπολογισμούς, προσδιορίζεται ότι το συνολικό ποσό ενέργειας
που απελευθερώθηκε φτάνει τα 3x1049 Joules. Συγκριτικά, θα
πρέπει να αναφέρουμε ότι ο ήλιος εκπέμπει ανά δευτερόλεπτο
ενέργεια μόλις 1026 Joules ενώ η συνολική ενέργεια που
εκπέμπουν όλα τα άστρα του Γαλαξία μαζί ανά δευτερόλεπτο είναι
και πάλι μόνον 1037 Joules. Θα απαιτηθούν έτσι 100 χρόνια ώστε
η συνολική αυτή ενέργεια να φτάσει τα επίπεδα της μεγάλης
έκρηξης του πιθανότατα συνέβη στο κέντρο του Γαλαξία.
Εάν πραγματικά υπήρξε αυτή η έκρηξη, τότε πιθανότατα
σχετίζεται με την ύπαρξη κάποιας _μαύρης τρύπας_ στο σημείο
αυτό. Καθώς τα αποτελέσματα της έκρηξης εκτείνονται προς τα
έξω, μειώνονται μεν σε ένταση, αλλά και πάλι αναμένεται ότι θα
επηρεάζουν για πολύ καιρό τον Γαλαξία, θερμαίνοντας και
αλλάζοντας τη σύνθεση των άστρων με μεγάλη περιεκτικότητα σε
υδρογόνο (όπως για παράδειγμα ο Ήλιος), όπως επίσης και της
διαστρικής ύλης.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
ΙΑΤΡΙΚΗ
- ?τομα που εργάζονται σε γραμμές παραγωγής, συναρμολόγησης ή
επεξεργασίας όπου απαιτείται η συνεχής επανάληψη των ίδιων
κινήσεων, αντιμετωπίζουν συχνά προβλήματα υγείας που
εστιάζονται σε πρήξιμο και πόνους των καρπών. Αυτό συμβαίνει
διότι οι τένοντες στον πήχυ πιέζουν τα νεύρα, ενώ θα πρέπει να
σημειωθεί ότι η κατάσταση είναι συσσωρευτική και μετά από την
παρόδο χρόνου οι πόνοι γίνονται πλέον μόνιμοι. Οι μεγάλες
εταιρίες που διαθέτουν γραμμές παραγωγής με τέτοιου είδους
εργασίες έχουν επιδοθεί σε σειρά ερευνών για το πρόβλημα, αφού
το κόστος των απουσιών των εργαζομένων λόγω ασθενείας γίνεται
όλο και υψηλότερο. Στις ΗΠΑ, αρκετές από αυτές, σε συνεργασία
με πανεπιστημιακά ιδρύματα, ξεκίνησαν μια επισταμένη μελέτη
που ελπίζεται να μειώσει τα μακροχρόνια επακόλουθα στους
σημερινούς και μελλοντικούς εργάτες. Στοιχεία για τη μελέτη
αντλούνται από βιντεοσκοπήσεις την ώρα της δουλειάς καθώς και
από πληροφορίες που συλλέγονται από ειδικά γάντια στα χέρια
των εργαζομένων που μετρούν τη σχετική θεση και την πίεση που
ασκούν ανά πάσα στιγμή. Με βάση αυτά τα στοιχεία θα
κατασκευαστούν νέα εργαλεία και θα βελτιωθούν οι διαδικασίες,
ώστε λιγότεροι εργαζόμενοι να επηρεάζονται από προβλήματα.
- Ο χειρούργος-ρομπότ δεν θα είναι σύντομα στοιχείο
επιστημονικής φαντασίας αλλά πραγματικότητα στο πανεπιστημιακό
νοσοκομείο της Λωζάνης. Εκεί θα αρχίσει σύντομα να χειρουργεί
το πρώτο ρομποτικό σύστημα, με το όνομα Μινέρβα (Αθηνά) και
μάλιστα σε εγκεφάλους ασθενών που πάσχουν από ασθένειες όπως
αυτή του Πάρκινσον. Το ρομπότ θυμίζει σε γενική μορφή το
βραχίονα με τον τροχό που συναντά κανείς σε ένα οδοντιατρείο,
αλλά οι κινήσεις του είναι πολύ πιο ακριβείς και ελέγχονται
μέσω υπολογιστή από ένα χειριστή. Το κεφάλι του ασθενούς
περιορίζεται σε μια μεταλλική κάσκα που περιέχει επίσης και
τον αισθητήρα ενός αξονικού τομογράφου. Με βάση τις εικόνες
αυτές και τις συμβουλές του παρευρισκόμενου χειρούργου, ο
χειριστής εντοπίζει τη θέση του προβλήματος, όπως π.χ. ένας
όγκος, και οδηγεί τον βραχίονα προς τα εκεί. Το χειρουργικό
εργαλείο με την άκρη του κάνει μια τομή στο δέρμα, μήκους 2-3
εκατοστών και στη συνέχεια τρυπά το κρανίο και εισχωρεί μέσα
του. Στις μέχρι τώρα δοκιμές το ρομπότ κατόρθωσε να
απομακρύνει κύστεις σκοπεύοντας με ακρίβεια 0,3 χιλιοστών μέσα
στους ιστούς, πολύ δηλαδή ακριβέστερα από το ανθρώπινο χέρι.
Επιπλέον, η ακρίβεια και η σταθερότητα του βραχίονα δεν
υποβαθμίζεται με την πάροδο του χρόνου, όπως του
ανθρώπου-χειρούργου λόγω κούρασης. Σε συγκριτικές δοκιμές
όμοιων καταστάσεων, το ρομπότ εξετέλεσε τη χειρουργική
επέμβαση σε 40 λεπτά σε σχέση με τις δύο ώρες που απαιτήθηκαν
από τον άνθρωπο. Με την ολοκλήρωση των δοκιμών, το
ρομπότ-χειρούργος θα αρχίσει να εκτελεί βιοψίες και άλλες
απλές εγχειρήσεις στην αρχή και με την απόκτηση εμπειρίας θα
προχωρήσει και σε πολυπλοκότερες επεμβάσεις. Οι γιατροί και η
επιστημονική ομάδα που το ανέπτυξε οραματίζονται την ημέρα που
εγχειρήσεις θα εκτελούνται από τέτοια ρομπότ υπό την επίβλεψη
χειρούργων μέσω δορυφορικών ζεύξεων σε απομακρυσμένα σημεία
του πλανήτη.
- Η ιαπωνική εταιρία Κιοσέρα παρουσίασε πρόσφατα μια σειρά
νέων χειρουργικών εμφυτευμάτων νέας τεχνολογίας για την
αντικατάσταση αρθρώσεων και κυρίως αυτής του γοφού. Το
πρόβλημα με τα μέχρι στιγμής υπάρχοντα εμφυτεύματα είναι ότι
όσο βρίσκονται κάτω από την πίεση του βάρους του σώματος
παραμένουν στη θέση τους. Μόλις όμως το βάρος πάψει να
υφίσταται (κατά τη διάρκεια του καθίσματος ή του ύπνου), το
εμφύτευμα σταδιακά αποκτά ανοχές σε σχέση με το οστούν και
κάποια στιγμή απαιτείται νέα εγχείρηση για την επανασύνδεσή
του. Το προϊόν της Κιοσέρα βασίζεται σε πολύ λεπτές ίνες
τιτανίου που τυλίγονται σε δίκτυ πριν μορφοποιηθούν σε κύβο
και τοποθετηθούν σε φούρνο υπό θερμοκρασία 1300ψC. Η πορώδης
μάζα που σχηματίζεται είναι ιδανικό υλικό για την κατασκευή
εμφυτευμάτων γιατί βοηθά το κόκαλο να _δέσει_ πάνω της σε μια
σταθερότερη σύνδεση.
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
- Πεντακόσιοι από τους πλέον διάσημους _Χάκερς_ των Ηνωμένων
Πολιτειών συγκεντρώθηκαν πριν από μερικές εβδομάδες στη Νέα
Υόρκη σε μια άτυπη μεν αλλά ουσιαστική συνάντηση. _Χάκερ_
είναι η ονομασία η οποία αποδίδεται σε άτομα που προσπαθούν
-και τις περισσότερες φορές το επιτυγχάνουν- να _σπάσουν_ τους
κώδικες προστασίας δικτύων υπολογιστών ή εφαρμογών που έχουν
σχέση με τη διανομή ηλεκτρονικών πληροφοριών. Πριν από δύο
περίπου δεκαετίες είχε ξεκινήσει σαν χόμπι παράλληλα σχεδόν με
την ανάπτυξη των δικτύων ηλεκτρονικών υπολογιστών από φοιτητές
κυρίως αμερικανικών πανεπιστημίων, που έβρισκαν ιδιαίτερα
ικανοποιητικό να αποδεικνύουν με τον τρόπο αυτό ότι μπορούσαν
να κατανικήσουν το _σύστημα_. Έκτοτε έχουν κυκλοφορήσει
δεκάδες ιστορίες για _χάκερς_ που έφτασαν μέχρι και τα πλέον
απόρρητα αρχεία του Πενταγώνου και τη ΝΑΣΑ, παρά τα περίπλοκα
μέτρα ηλεκτρονικής ασφάλειας. Φυσικά τράπεζες, δημόσιοι
οργανισμοί, μεγάλα καταστήματα που χρησιμοποιούν τέτοια
τεχνολογία υπήρξαν ανάμεσα στα πολλά θύματά τους. Η συνάντηση
όμως των _χάκερς_ πριν λίγο καιρό απέδειξε ότι υπάρχει
τουλάχιστον μια ηλεκτρονική υπηρεσία που τους έχει νικήσει στο
ίδιο τους το παιχνίδι. Πρόκειται για την υπηρεσία του Μετρό
της Νέας Υόρκης και τα εισιτήρια πολλαπλών διαδρομών που
χρησιμοποιεί. Αυτά έρχονται στη μορφή μιας λεπτής πλαστικής
κάρτας όπως οι πιστωτικές, που έχει αποθηκευμένα στοιχεία για
την αξία των διαδρομών που ο χρήστης έχει προαγοράσει σε μια
μαγνητική ταινία στη μια πλευρά. Παρόλες όμως τις προσπάθειες
500 ειδικών, στάθηκε αδύνατο να _σπάσει_ ο κώδικας που
προστατεύει τις πληροφορίες και να γίνει έτσι δυνατή η
παραχάραξη των καρτών. Η παραχάραξη δεν είναι αδύνατη, σύμφωνα
με έναν από τους _χάκερς_, αλλά χρειάζεται να καταφύγει στη
χρήση τεχνολογίας που ξεπερνά κατά πολύ το εισιτήριο των 1,25
δολαρίων ανά διαδρομή. Έτσι ο καλύτερος τρόπος για να γλιτώσει
κανείς το εισιτήριο στο Μετρό της Νέας Υόρκης παραμένει να
πηδήξει πάνω από τα προστατευτικά κιγκλιδώματα.
- Μια μικρή _κιβωτός_ εκτοξεύθηκε πρόσφατα με τη βοήθεια ενός
πυραύλου από το ακρωτήριο Κανάβεραλ. Η _κιβωτός_ αυτή, με τη
μορφή κάψουλας βάρους 4 κιλών, περιέχει μαγνητοφωνημένα
μηνύματα 40.000 ανθρώπων σε κασέτες μαζί με ένα κασετόφωνο και
δύο δίσκους CD με μουσική. Ο δορυφόρος δεν έχει πομπό για να
μεταδώσει τα μηνύματα, αλλά θα παραμείνει εκτός απροόπτου σε
τροχιά, ώστε κάποια από τις μελλοντικές γενιές να επωφεληθεί
από το φορτίο του.
- Όποιος έχει υποστεί το σοκ του ξαφνικού καυτού νερού, ενώ
κάνει ντους, από την απορρύθμιση της σωστής μίξης, σίγουρα θα
εκτιμήσει την ειδική βαλβίδα ρύθμισης που παρουσίασε πρόσφατα
βρετανική εταιρία. Σε κάθε οικιακή υδραυλική εγκατάσταση, όσο
προσεκτικά και αν ρυθμίσουμε την _μπαρατία_ της μπανιέρας ή
του ντους, είναι σχεδόν σίγουρο ότι ανοίγοντας μια άλλη βρύση
ή τραβώντας το καζανάκι σε μια άλλη τουαλέτα η πίεση του κρύου
νερού πέφτει και η αναλογία αλλάζει προς το... πιο καυτό. Η
βρετανική βαλβίδα είναι κατασκευασμένη από παραφίνη. Όσο το
νερό είναι χλιαρό το άνοιγμα παραμένει ανοικτό. Μόλις όμως το
νερό γίνει επικίνδυνα καυτό, η παραφίνη μαλακώνει και
μετακινείται κάτω από την πίεση ενός ελατηρίου, φράζοντας το
άνοιγμα και διακόπτοντας την παροχή.